Je kunt op alle onderstaande foto's klikken voor een grote
versie!
en welkom
op de pagina's over het kerkje van
Oldelamer! Dit
fraaie karakteristieke gebedshuis heeft volgens oud archief-materiaal
(de kerkelijke pachtregisters) al
in 1543 behoorlijke bezittingen aan land op haar naam staan.
De pacht bestond toen uit 'mudden rogge'en 'tonne botters'. Maar
ook in die tijd was deze voorloper van de belastingdienst en het eigendom van de bisschop van
Utrecht, nu niet bepaald erg geliefd.
Sterker nog, Weststellingwervers waren behoorlijke lastpakken en
dus werd Oldelamer van 1300 tot 1509 door de
bisschop van Utrecht 'in de ban gedaan'. Ik heb geen idee wat dat
toen allemaal voor consequenties had. U wel? Laat het mij even weten.
Klik op de foto voor een vergroting!
IN DE CONSISTORIEKAMER
staat een leestafel met mooie oude collectebussen. Aan de muur hangen grote oude posters met bijbelse voorstellingen,
maar ook een
curieus certificaat van de Nederlandse regering uit mei 1940. De klok was een historisch
gedenkstuk van grote betekenis en dus deed de regering een dringend
verzoek aan de militaire machthebbers de met M gemerkte klokken te sparen.
Daar
trok de Duitse bezetter zich natuurlijk niets van aan en heeft de klok toch
weggehaald. Gelukkig is er geen kanon van gemaakt en is hij tijdens transport
'verdonkeremaand' en na de
bevrijding in 1945 in de omgeving van Giethoorn helemaal gaaf teruggevonden.
De aanduiding 2 M 72 en het gewicht staat er nog steeds op. Sindsdien hangt
hij weer op de plaats was hij hoort; bovenin de kerktoren van Oldelamer.
Klik
op de foto voor een vergroting!
HERMAN
SERANO uit het Gooi is zeer geïn-teresseerd in luidklokken en oude toren-uurwerken
en heeft veel aanvullende informatie over de luidklok van Oldelamer. Dankzij hem kan
Hank de complete tekst die op de luidklok gegoten is, publiceren. Er is namelijk
weinig ruimte in het torentje rond-om dit oudste gebruiksvoorwerp van Oldel-amer
en het niet zonder gevaar opschrijven.
AVEKE IELLES S SVVERT ANNIS ENDE RENCKE IANS ALS KERCKFOECHDEN
DOMINICVS MVERLINCK PREDICANT HEBLE WIBRENS KERSTE EISIS LVITIEN NITTERS JACOB
BERENS ALS WEDE INGESETENEN DES DORPES OLDELAEMER'. 'M.NICOLAAS ROEIEER HEEFT DESE
CLOCKE GOTEN INT IAER ONS HEERE 1629'.
Dit is bijzonder! Oldelamer wordt geschreven
met ae! Klik op de foto voor
een vergroting!
IN 'KLOKKENVORDERINGEN 1942-1943' van H.J. van Nieuwenhoven staat dat de
luidklok gegoten is door ene N. R. Obertin en dat de klok een diameter heeft van 110 cm
en 830 kilo weegt. Maar ook de complete tekst bij de foto van de luidklok komt
uit dit boek. Nicolais Roeieer blijkt verder de klok samen met André
Obertin gemaakt te hebben.
In Nederland werkten de eerste helft van de zeventiende eeuw
meerdere klokkengieters die uit
Lotharingen afkomstig waren. Naast bekenden als
François en Pieter Hemony, ook
klokkengieters met minder allure en productiviteit. Door onderling sterke
banden, wisselende compagnonschappen, veranderden de namen veelvuldig.
ANDRÉ
OBERTIN was ook uit
Lotharingen afkomstig. Daar werd zijn familienaam als Aubertin gespeld. In 1629 zien wij dat aan genoemd tweetal een
zekere Nicolas Royeir werd toegevoegd. De naam Royeir wordt op de desbetreffende
klokken op verschillende manieren gespeld. Men vindt ook Nicolas Rogier wanneer
hij in 1628 en 1630 alleen met André Obertin samenwerkt.
De betrokken klok
vertelt dat Nicolas Rogier de broer van André Obertin was. Twee jaar later is
Rogier als Rovier gespeld. En wanneer hij in 1629 alleen giet heet hij Nicolas
Roeieer. (luidklok van Oldelamer) Maar geen van die namen komt in Lotharingen
onder de aldaar gevestigde klokkengieters voor.
HET TORENUURWERK
is gemaakt door de firma F.C. Rochlitz uit Berlijn. Opgericht in 1824. Deze
torenuurwerken werden verkocht en geplaatst door de twee firma's in Neder-land,
gebroeders van Bergen te Midwolda en A. H. van Bergen te Heiligerlee. Ze werden
gemaakt vanaf 1850 tot de 20'er jaren van de vorige eeuw. De slingersteel lijkt van ijzer maar is geschilderd
hout en dus origineel.
Klokkenmaker Toine Daelmans uit Helmond meldt dat. Hij heeft wel eens onderhoud
verricht aan de kerk van Oldelamer. Vanaf de 20'er jaren kwamen er
torenuurwerken met elektrische opwinding. Dit uurwerk is in ieder geval
nog zonder. Onbekend is nog het exacte plaatsing jaar. Wie dat weet,
wordt verzocht dit even te melden.
NA DE VOORLAATSTE
OPKNAPBEURT in1988 is
de kachel, een soort oerlelijk rond monster dat midden voor de ingang van der zaal stond,
gelukkig verdwenen. Als je er een foto van ziet, schrik je je rot. Wat er nog
wel hangt, zijn de twee zwarte borden, aan beide zijden van de spreekstoel, met
nummers. Aanwijzingen voor de kerkgangers van de te zingen psalmen en de te
lezen Bijbelteksten.
Ik heb er een apart plaatje van geschoten en deze foto is
te zien op de pagina van de kerkdiensten (agenda) Wat ik verder nog zou willen
noemen is de groene kleur die gekozen is voor het balkenplafond. Ik vind hem
mooi passen. Een heeft gemixte uitstraling van warmte en gepaste statigheid.
HET
NU. Als nu naar- en in de kerk rondkijkt, valt je eigenlijk
maar één ding op; eenvoud en soberheid. In de kerk zie je geen beschilde-ringen en
nauwelijks versieringen. Deze foto is rechtsboven naast het orgel genomen. Ook
de dichte manshoge beukenhaag buiten rondom het perceel straalt rust uit.
DE ZILVEREN
AVONDMAALBEKERS EN KAN uit
1866. De bekers zijn origineel, de kan niet. De bekers zijn prachtig gegraveerd.
Het valt niet mee die details op de foto te krijgen. Tijdens de
fotosessie is dat mislukt. Op de buitenkant staat bijvoorbeeld een engel met
daarin 'Oldelamer en Oldetrijne' gegraveerd. Op de onderkant in de voet staat op
de ene beker 1866 en op de andere een gravure van de kerk zoals hij er in die
tijd uitzag. Kleiner dan nu, drie in plaats van vier ramen, en nog geen kerktoren, maar
wél een klokkenstoel.
Voordat ik iemand op een slechte gedachte breng; dit kerkelijke antiek bevindt zich
niet in Oldelamer, maar elders veilig in een kluis.
DE GRAVURE onderop de
één van de kannen, is getekend door Joan Willet. Een beroemd
koster én tekenaar. Maar de jaartallen beginnen Hank nu te duizelen dus zet hij
het even voor je op een rij. De vorige
versie van de kerk dateert uit 1667. De
voorstelling van de gravure
dateert uit 1727. 67 jaar later, in 1794 wordt de kerk volledig
herbouwd. Is dus het huidige gebouw, zie ook gedenksteen vlak boven de ingang. Maar de toren
staat er dan nog niet op. In 1866 worden de avond-maalbekers gemaakt en
pas in 1869 een houten toren op de
kerk geplaatst. Maar de kerkklok zelf is al gemaakt in 1629. Dus stond die klokkenstoel
er al 38 jaar eerder dan de vorige versie van de kerk! In 2007 is de kerkklok 378 jaar oud en
dus bijna twee keer zo oud als de huidige kerk. Die is 'pas' 213 jaar oud. Kun je
het nog volgen?
'KOSTER
ZIJN IS EEN CREATIEVE BEZIGHEID' staat er boven afscheidartikel in de
krant. Joan (spreek uit als Johan) en zijn vrouw Peen Willet gaven daar een letterlijke
invulling aan. Het toeval wilde dat voordat Hank en zijn vrouw hier in Oldelamer kwamen
wonen, zij door een Achterhoekse vriend en geitenhouder al op Joan geattendeerd werd.
'Joan was een fijne collega van mij en werkte voor de heidemaatschappij en kan erg goed
tekenen!'
Dat laatste bleek in ieder geval helemaal te kloppen. Joan was letterlijk een
beeldend kunstenaar. Hank
heeft inmiddels een groot aantal tekeningen en linoleumsneden in zijn bezit, die eigenlijk
zo langzamerhand een
eigen pagina verdienen. Hiernaast de kerk van Oldelamer in 1975. Deze linoleumsnede
is vooral interessant omdat je nog een kachel plus pijp op de voorgrond ziet.
Inmiddels zit de verwarming verborgen in onopvallende voetenbankjes tussen de
kerkbanken. Klik op de tekening voor een vergroting!
IK
WERD SNEL GEPAKT door de schoonheid van dit detail hiernaast. Maar net zo snel
ontstond er toch ook wat verbazing. Want
wat te denken van deze twee fraaie collectezakken "tsjerke-pongen" in het
fries oftewel geldzakken. Als je die lange stelen afzet tegen de werkelijke
breedte van de kerkbanken, kun je eigenlijk maar één
conclusie trekken: verdraaid korte armpjes hadden ze
vroeger...
Naast de wekelijkse kerkdiensten worden er een aantal malen per jaar culturele
activiteiten gehouden.
Je kunt dan kijken en luisteren naar zang en muziek in vele genres. De
natuurlijke galmtijd van de ruimte, akoestiek, wordt door de kenners als "zeer
goed" beoordeeld.
Inlichtingen en verhuur: Berend Bakker:
0561-499319
Met dank aan:
Herman Serano (luidklokken en torenuurwerk verzamelaar),
klokkenmaker Toine Daelmans en André Lehr, hij heeft een website over
klokken en beiaarden. (Iets anders dan bejaarden!)
VAN TOEN NAAR NU (1).
