Je kunt op alle onderstaande foto's klikken voor een grote versie!
en welkom op de verbouwings pa gina van
de kerk van Oldelamer. De buitenkant was namelijk dringend aan een opknapbeurt toe. Deze klus is uiteraard niet over één nacht ijs gegaan. Er is veel over verga-derd,
maar in april staat de volgende heldere tekst in het kerkblad
.
'BOUWACTIVITEITEN'Na overleg met
technisch medewerker van Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen Friesland heeft de kerkenraad besloten om dit jaar vier jaar van het 10-jarenplan in
één keer aan te pakken.
Projecten, die worden uitgevoerd, zijn: dakpannen vervangen, dakhout gedeeltelijk vervangen, de dakgoot geheel vervangen, schilderwerk buiten en van de toren, voegwerk rondom de kerk. Om dit project in goede banen te leiden zijn er ,op advies van de stichting, drie bouwbedrijven, die gespecialiseerd zijn in het restaureren van kerkgebouwen gevraagd een offerte uit te brengen.
Bouwbedrijf Sietse van der Vegt uit Weidum had de laagste inschrijving. De bliksembevei-liging zal uitbesteed worden aan de firma Hankel uit Wommels.
Namens het kerkbe-stuur Meine Oosting.
VOOR DE INTERESSANTE
VERHALEN
teneinde
wat meer details met onze website bezoekers te kunnen delen,
heeft Hank een afspraak gemaakt met de projectleider van deze
verbouwing Fokke Laverman. Hij werkt bij het in restauraties
gespecialiseerde bouwbedrijf Sytse Douwe van der Vegt. Door een niet geplande omstandigheid moest
uw reporter deze afspraak echter op het allerlaatste moment
afzeggen. Een nieuwe afspraak laat nog even op zich wachten in
verband met de bouwvak. Maar Hank vond een zeer goed alternatief:
Piet Soorsma, de echtgenoot van de koster, heeft er al die weken
met z'n neus en camera bovenop gezeten. Alle actiefoto's op deze
pagina zijn dan ook van Piet. Zoals deze rechts. Als je op de
foto klikt, krijg je gegarandeerd kippenvel!
DIT IS
ÉÉN VAN DE TWEE ORNAMENTEN
aan de voorzijde van de kerk. Ze zijn uiteraard ook
schoongemaakt. Ze zijn van zandsteen en hebben ook een kwastje gekregen.
Het stelt een acanthusblad voor, een soort weelderige bloemvoorstelling in steen uitgehouwen.
Het is de zogenaamde 'dorische stijl'. In
het geheel van de voorzijde vallen ze extra op omdat de rest van
de voorpui in feite strak en sober uitgevoerd is. Als je wat
langer kijkt vallen ze op en als
details zijn de prachtig.
Ze dateren uit 1794 toe is de kerk in z'n geheel herbouwd. Op de
andere kerk pagina's staat genoeg informatie over vorige
verbouwingen De laatste dateert uit 1988. Ook toen is de
buitenkant onder handen genomen. De
verbouwing van 2006 startte in mei en duurde t/m eind juli.
DE DUBBELE VOORDEUR
zie je hier nog afgekrabd en in het plamuur. De deur bleek in
vrij zorgwekkende staat. Als je op de foto
klinkt zie je een versie van een paar weken later. Dan zit hij
inmiddels in de grondverf. Als de deuren vandaag zou zien,
zitten ze uiteraard in uiteraard keurig in de donker groene
hoogglans verf. Maar zo kun je in alle drie de fases zien.
Verder valt
er niet veel meer over deze foto te vertellen.
'ALLES
IN DE STEIGERS ZETTEN' is een bekende uitdrukking. Hier
gebeurt dat letterlijk door de firma Sijperda een
verhuurspecialist in deze regio. Steigerbouw is bij hen een
spe-ciale afdeling. Voordeel van een systeemstei-ger is dat deze
snel en stevig gebouwd kan worden en staat garant voor
veiligheid en degelijkheid. Ze werken alleen met gekeurde materialen. Bovenaan de pagina zie
je het keuringscertificaat dat aan één van
de palen was bevestigd. Sijperda heeft voor zowel de opbouw als
de afbouw van de steigers gezorgd. Op de vergroting zie je de
mannen aan het werk. Rechts op de foto de rails
van de bouwlift waarover later meer...
ZELF ZONDER ANGST EN BEVEN
over de planken lopen is natuurlijk een heel ander verhaal. Maar
de eerlijkheid gebied te zeggen dat Hank wat hoogtevrees heeft, dus
dat zal de beleving behoorlijk beïnvloed hebben. Naast de
steigers rondom de toren was er ook een complete stellage van
twee etages rondom
de kerk gebouwd. Uiteraard nodig vanwege de dak-, voeg- en en
dakgoot werkzaamhe-den.
Bij de hoekstukken keek je hier en daar in een flink gat tussen
de planken. Dus vooral voor je uit blijven kijken. Als je op deze foto klikt, krijg je
zelf een beeld hoe het zo onge-veer was om over die planken te
(moeten) lopen...
IGOR SCHOOL
heet deze dakhaas. Hij staat op de achterzijde van het kerkdak. De houten platen waar het
vorige dakbeschot van de dakpannen op lag, bleek behoorlijk
aange-tast. Waarschijnlijk door twee oorzaken; lekkage tussen de
oude dakpannen en er is destijds een minder geschikte houtsoort
gebruikt. Kortom alles moest eraf en het houtwerk is helemaal
vernieuwd. Op het nieuwe dakhout is ook een speciaal groen
vochtwerend doek aangebracht. Op de ver-groting kijk je in een
gat en zie je de boven-kant van het ronde plafond van de
kerk. Voor dat het dak definitief dicht ging, is er nog flink
met blauwzuurgas
gespoten met tegen houtaantastende insekten en schimmels door
de firma van Lierop. Het stonk behoorlijk!
WAT IS DIT?
Volgens de één is het iets
kunst-zinnigs, volgens de ander hoort het helemaal niet op deze
verbouwingspagina niet thuis. Welnu de oplossing: de foto is
weldegelijk tijdens de verbouwing van de kerk van Olde-lamer
genomen! Het is een close-up van de bouwlift waar ik al eerder
over schreef. Het is een gedeelte van het lift plateau. Hank
vindt het een fraaie compositie. Vooral door de ongelooflijk
helblauwe lucht op de achter-grond. Maar oordeel zelf zou ik
zeggen. Klik op de foto voor een vergroting.
HET UURWERK IS WEER ALS
NIEUW! Geen
overbodige luxe. Het houtwerk van de klok-ketoren was zo
ongeveer groen uitgeslagen. Volgens de schilder is dat iets waar
je op wachten kunt als er zoveel bomen rondom staan en het
houtwerk daardoor vrijwel altijd in de schaduw staat. Het wordt
's nachts en tijdens regenbuien nat, maar kan nooit goed drogen
en zo ontstaat de groene uitslag. Ook Hank's ervaring is dat het
zomers alleen ver-dwijnt als de zon er op staat. De noordkant
van het dak blijft groen. Tijdens de vorige schilderbeurt zijn
trouwens dezelfde kleur-stellingen gebruikt, dus was het
allemaal behoorlijk verbleekt, maar enfin, wij kunnen allemaal weer zien
hoe laat het is!
DE MEEST IN HET
OOGSPRINGENDE KLUS oftewel het leggen van de donderblauw
geglazuurde dakpannen. Alleen Hank kan er niet zoveel over
vertellen. Zelf heeft hij ooit een 'opnieuw vernieuwde hollandse'
op z'n dak gehad. Maar over deze moeten toch echt Fokke Laverman
zelf aan de tand voelen. Hoe heten ze? Waarom dit soort? Hoeveel
zijn er gebruikt? Waarom is dat groene doek over het hout
gespannen? Zijn er nog onverwachte dingen gebeurd? Kortom, als
je over een tijdje weer op deze pagina kijkt, zal er in dit
tekstblokje andere tekst staan. Wat wél
hetzelfde zal zijn, is de vergroting. Je ziet dan dat de
dakpannen maar aan één zijde geglazuurd zijn
en dat het allemaal 'passen en meten' is. Rechts zie je rood
dakpanslijpsel. Hank is benieuw waarom dit nodig was...
EN ALS IN DE DAKGOOT
LIGT ZIE JE DIT! En op de achtergrond zie 'de
haken' Dat is iets nieuws! Hank vond het maar raadselachtig. Het
nieuwe dak zit er vol mee. Zij het bliksemafleiders? Beugels om
ladders te kunnen bevestigen? Piet wist het; 'ARBO' zei hij.
'Tegenwoordig moeten de daken van deze beugels zijn voorzien om,
inder-daad, de ladders min of meer vast te zetten.' Als Piet
deze foto ziet schrikt hij een beetje. 'Je zou denken dat de
vogels ertussen kunnen' zegt hij. 'Ïk denk dat dat wel mee zal
vallen', zegt Hank 'de gaten lijken zo groot omdat ik de camera
op de dakpannen heb gelegd'. Als op de foto klikt voor een
vergroting, zie je trouwens één van de echte bliksemafleiders. Een vrij
aparte foto met het focus op de midden...
VERBODEN TOEGANG.
Gewoon weer zo'n detailfoto waar Hank gek op is.
Mocht je het eerste bord bij de entree op het toegangshek gemist hebben, dan wordt
je er nu op het terrein nogmaals aan herinnerd. Het heeft geholpen want er
zijn geen gekke dingen gebeurd.
DE VERKLIKKER
noemen ze dit. Als de regenpijp verstopt zit, loopt hier
namelijk het water uit het tuitje en weet je dus wat je te doen
staat. Iemand bellen denk ik. Koper was ooit net zo duur als
zink, maar inmiddels is die vier keer over de kop gegaan.
Oorzaak: de wereldmarkt. Het bijzondere van koper is dat tijdens
de be-werking vrij zacht is maar na drie jaar kei en kei hard
wordt. Er komt namelijk vanzelf een soort extra laagje overheen.
Maar nog belang-rijker de duurzaamheid. Koper gaat veel langer
mee dan zink.
Hank vindt de
verklikker een bijzonder stukje handwerk. En vakwerk is gewoon mooi om naar
te kijken. Het rooster aan de bovenkant kun je naar voren
schuiven om eventueel bladeren te verwijderen.
TWEE GROTE STUKKEN
DAKLOOD zie je aan beide zijkanten van de
voorzijde van de kerk. Opval-lend is natuurlijk hoe ze zijn
bevestigd. Drie joekels van bouten zonder schroefdraad of wat
dan ook. Het ziet er voor de eeuwigheid uit? Maar wat zijn het
precies? Wel, het zijn speciale zinken spijkers. Roestvrijstalen
spijkers die in speciale mallen van een zinken jasje worden
voorzien. Vervolgens worden de gaten voorgeboord en in de muur
geslagen. Wat Hank opvalt is dat gaten exact in de voegen zijn
gemaakt. Blijft alles heel. Ook leuk is de vergroting. Dan kijk
je in de dakgoot zelf. Alles is van koper, waarover later meer.
Hier zijn echter kleine stukken goot van een meter gebruik van
8/10 millimeter dik. Er zijn ook gootstukken van drie meter,
maar daar bleek de dakgoot te hobbelig voor.
NOG
ÉÉN KEER DE WAAGHALZEN
omdat het zo spectaculair is. De leisteen wordt hier aan de
achterzijde van de toren verwijderd om ook hier de Arbo
trapbeugels te maken. De man die dit klusje klaart zit op een
speciaal bankje waarop aan de linker- en rechterzijde twee
vakjes zitten om de leisteen in te doen. Gelukkig zie je deze
haken vanaf de voorzijde niet. Tussen de gewone dakpannen vallen
ze niet zo op, maar tussen het kaarsrechte leisteen des te meer.
Voor de vergroting
achter deze foto heeft Hank gekozen voor de extreme waaghals die nog
vier meter hoger staat dan de man met stalen zenuwen op ladder rechts. Hij heeft
zojuist de gouden haan teruggezet en die haan moet alleen nog
even in één lijn worden
gezet met de windwijzer. Even korte pauze, dus heeft hij maar even een sigaretje
opgestoken. Wat Hank betreft is dit topcircus, alleen zonder vangnet.
HET UITZICHT VANAF DE STEIGERS
was helaas beperkt. Rondom bomen ziet er fraai uit als je naar
de kerk kijkt natuurlijk, maar er vandaan heeft dat ook z'n
nadeel. Dit uitzicht zie je aan de westzijde van de kerk. Tussen
het huis van de koster de de boerderij van de familie de Groot.
Het is een beetje klein allemaal, maar tussen de bomen door zie
je twee paarden in de wei met daarachter maïsvelden.
Als je op de foto klikt zie hetzelfde punt maar dan inge-zoomd en
zie je twee maïsvelden en de kerk-toren Oldemarkt! Nee, niet die
van Oldetrijne. Die is veel kleiner. Bovendien even voor de
afstandverhouding; de bomenrij in het midden is de Kerkhofslaan die
uitloopt op Oldetrijne.
DE GRAFSTENEN
die gevaar zouden kunnen lopen door vallend materiaal, werden
ingepakt met houten schotten. Hier herkende Hank onmid-dellijk
de professional. Ook deze maatregel heeft geholpen want
alles is heel gebleven. Nu de steigers weer weg zijn, valt wel
iets anders op. De begraafplaats, dus de grond rondom de kerk, is
verzakt en eigenlijk ook dringend aan een opknapbeurt toe.
Maar
ik denk dat de portemonnee van het kerkbestuur zo goed als leeg
leeg is. Misschien dat de originele duit uit 1779, die tijdens
de verbouwing gevonden is, het
spreekwoordelijke eerste 'duit in het zakje is' De duit, een Zeelandia is pikzwart
geworden maar wel in goede staat.
TOT SLOT een bijna schilderachtig plaatje. De oude linksvallende dakpannen. Ze zijn niet weggegooid omdat het soort
vrij uniek is en er natuurlijk nog best goede exemplaren tussen zitten. Ze
worden voorlopig opgeslagen in afwachting van een volgende
historische
bestemming.
Gebruikte bronnen en hulp gekregen van:
Piet Soorsma, Meine Oosting en (binnenkort) Fokke Laverman.
DE VERBOUWING VAN 2006
