Gezwam én mooie paddestoelen rondom Oldelamer!

IEDERE HERFST STEKEN ZE WEER DE KOP OP; Paddestoelen! Het lijkt op zich zo vanzelf-sprekend dat zelfs een 'van oorsprong zeer stadse Hank' er pas tijdens het doorblade-ren van zijn foto's erbij stilstond. Stom!; geen aandacht besteed aan dit fraaie jaar-lijkse schouwspel in de vrije natuur. Als je iets verder kijkt dan je neus lang is, zie je hier moeiteloos veel verschillende soorten. Maar welke precies, is vaak nog een raadsel omdat ze er in werkelijkheid soms anders uitzien dan op de plaatjes of foto's.

Belangrijkste reden: de levensfase van de paddestoel. Mooi voorbeeld is de foto bovenaan de pagina. Daar is geen misver-stand over; dat is de akkerchampignon. Links een nog jonge- en rechts een prach-tige uitgebloeide. Met paarse lamellen onder z'n hoed. Klik op de foto voor een vergroting!

HANK ZAG ZE GEWOON OP DE MESTFAALT. Niemand die ze gezaaid had en toch groeien ze er als kool. Oorzaak: schimmelsporen. Ze groeien uit tot prachtige bouwsels. Mensen zijn vaak bang voor paddestoelen. Talloze sprookjes en volksverhalen zijn de oorzaak van deze ingebeelde angst. Kinderen worden van jongsafaan ingeprent dat paddestoelen uitsluitend voor kabouters en elfjes en niet voor mensen zijn.

Inderdaad; er zijn eetbare en giftige padde-stoelen, maar Hank kent niemand die eetba-re ook werkelijk eet. Jij misschien? Niemand die ooit met trots vertelt dat hij gisteren een heerlijk maaltijd van zelf geplukte cantha-rellen heeft genuttigd. Of ze zijn er wèl, maar kunnen het niet navertellen... :-) Klik op de foto voor een vergroting!

HIERNAAST DE VLIEGENZWAM, vooral bekend van het kinderliedje. 'Op een grote padde-stoel, rood met witte stippen, zat kabouter spillebeen heen en weer te wippen...' Ze groien vaak bij berken. Paddestoelen waren ook zeer geliefd bij de keizers rond de tijd na Christus en moesten niet ontbreken aan tafel. Er is zelfs een geval bekend dat een keizer zelfmoord pleegde, omdat er geen paddestoelen waren.

De groene knolamaniet is een de giftigste paddestoel van het schimmelrijk. Ze worden vaak verward met de champignons die er erg op lijken. Zo was er een keizer, Claudius, in het jaar 54 jaar na Christus. De vrouw van Claudius wou hem een vermoorden door de groene knolamanieten te gebruiken. Maar de keizer had een voorproever. Deze merkte niets aan het eten. Dat was ook niet zo gek. Klik op de foto voor een vergroting!

DE ALLEREERSTE VERSCHIJNSELEN KWAMEN pas na 24 uur. De proever merkte de ver-giftiging pas later, toen de keizer al van de dodelijke schotel had gegeten. Ze overleden allebei zo'n 60 uur later. Niet zo'n gezellig verhaal eigenlijk, maar zo ging het in die tijd.

Mooier lijkt de paddestoel hiernaast links. Hij lijkt op een ..., maar is het er werkelijk ook één? Wie het weet mag het zeggen. Het stammetje is namelijk wit en op de plaatjes anders. Het verschil kan ook hier weer de leeftijd zijn. Hank vond hem in 'De Rottige Meenthe' en zal die wandeling niet snel vergeten. Z'n vrouw had nergens last van, maar Hank bleek achteraf op elk bereikbaar stukje vel te zijn geprikt door muggen, die er in hordes, vooral bij de grond, rondvlogen. Maar je moet er wat voor over hebben, vindt je niet? Klik op de foto voor een vergroting!

NAT EN SOMPIG IS HET ER. Zoals dat zo mooi heet. Het gebied ligt midden in deze uitloper van de Weerribben en de paden zijn verste-vigd met houten vlonders. Soms zelfs hele stukken loopbrug. Een ideale vertoefplaats voor steekmuggen dus. Als je op de onder-staande knop drukt, zie je een plattegrond van dit gedeelte van de 'Rottige Meenthe'

Letterlijk op een steenworp afstand van de locatie waar zomers de komische opera's van Nijetrijne worden gehouden. Als je daar meer over weten; zelf even googelen zou ik zeggen. Bijzonder, want in 2008 is zelfs koningin Beatrix er wezen kijken. Landelijk is de opera van Spanga beter bekend, maar deze is klein-schaliger én om te lachen. Klik
op de foto voor een vergroting!

'GEZWAM IN GROOT GEZELSCHAP'. Padde-stoelen groeien vaak in grote hoeveelhe-den omdat hun zwamvlok of 'mycelium' naast elkaar verscheidene vruchtlichamen kan vormen. Daardoor ontstaan de zoge-naamde 'heksenkringen' die bij een geschikte bodemgesteldheid, die door nieuwe voortsplantingen van jaar tot jaar groter worden. Heksenkringen zie vaak van de grote paarse ridderzwam, geschubde stekelzwam en grote parasolzwam.

Eigenlijk zien we maar een gedeelte van de plant. De paddestoel is in feite het vruchtli-chaam van de in de grond verborgen plant. Die plant is een soort fijn witachtig draden-vlechtwerk. Dat wordt 'mycelium' genoemd.
Op de foto rechts vermoedelijk de rood-schubbige gordijn zwam of de granaatbloem wasplaat. Hank wist niet of ze giftig waren of niet en heeft drie! kruiwagens vol van het geitenland verwijderd. Klik op de foto voor
een vergroting!

STAND ALONE. Dit exemplaar staat in z'n eentje. Op relatief warme dagen die na regen volgen, 'schieten'' paddestoelen van mei tot november uit de grond. Vooral 'snacht's om gewoonlijk na een week of twee gewoon weer te verdwijnen. Alleen boomzwamman, zoals zodadelijk hieronder, kunnen zelfs tientallen jaren blijven bestaan.

Sommige paddestoelen zijn in hun jeugd als een ei. De stinkzwam bijvoorbeeld., die daar-om ook wel een 'duivelsei' wordt genoemd. Als hij volgroeid is, heeft hij een gelijkenis, waar weinig verbeeldingskracht voor nodig is. Z'n Latijnse naam, Phallus impudicus, zegt genoeg lijkt me. Ook zijn er melkzwammen, dat zijn jongens die na aanraken of bescha-digen een witte vloeistof afscheiden. Klik op de foto voor een vergroting!

DE DIKRANDTONDERZWAM HEEFT een door-snee van 25 centimeter. Echt een joekel dus. Je kunt hem zien aan de Kerkeweg in Oldela-mer. Hij leeft als parasiet een nog levende boom. Op een es in dit geval. Volgens de eigenaresse is dit het eerste teken van verval en ze verwacht dat de boom binnen een aantal jaren het welbekende loodje legt.

Als je op de foto klikt voor een vergroting, zie de tonderzwam van onderkant. Prachtig wit. De waaiervormige hoed kan wel 40 cm groot worden. Hij is groen en kaneelkleurig tot roestbruin met een witte rand. Aan de bovenzijde is de hoed vaak bedekt met een laag bruine sporen. De zeer fijne poriën aan de onderkant zijn wit en rond. Hier zie je soms ook zogenaamde 'tepelgallen', een soort cilindrische tonnetjes gemaakt door vliegen voor hun larven. Deze heeft ze niet.

OP YOUTUBE is niet bar veel te vinden over padde-stoelen. Filmpjes over hallucinerende paddo's zijn er uiteraard legio, maar gewoon iets in de trant/stijl van deze pagina is er niet zoveel te vinden. Dit engelstali- ge filmpje kan er mee door...

EÉN VAN HANK'S FAVORIETE PADDESTOELENFOTO'S OP internet zijn van Victor Bos. Een hobbyfotograaf wiens foto's veelvuldig in commerciële uitgaven te vinden zijn. Onderstaand juweeltje spreekt voor zich. Het contrast én de schittering van de zon op hoed van de linker porselein paddestoel maakt het beeld compleet. Hank verbeeld zich dat 'zijn magnolia close up' op de voorpagina van deze website een beetje bij dit pa-reltje in de buurt komt. Zelf Victor's foto's bekijken?

De foto's op deze pagina zijn van Hank Dussen, behalve deze hierboven van de porseleinzwam . Die is van Victor Bos.

Lees alles!