|
'WIJ SCHELEN NIET ZOVEEL VAN ELKAAR',
aldus schoolmeester Jan Alberts in 1789, 'Ik leer de kinderen lezen en schrijven, wat
ze zelden vergeten en gij leert ze Latijn, wat ze zelden onthouden'. 'We hebben
beiden nie-mand boven ons staan en ik wed dat geen van je kinderen meer eerbied
voor je heeft dan de jongens van Oldelamer voor mij'.
'Latijn versta ik niet, maar datgene, waar-over ik je wil onderhouden, heeft
betrek-king op Gods woord en daar weet ik alles van, want naast meester ben ik
ook al vele jaren voorlezer en voorzinger in de kerk. Jij bent van mening, dat
jij de persoon bent, die in staat is deze zaak, waarmee je je onge-vraagd
bemoeid hebt, op te lossen. Wanneer een van mijn jongens zo zou redeneren, zou
ik hem de handplak laten voelen en hem op het 'stinkplankje' in de hoek van de
school zetten'. Klik op de foto voor een vergroting!
 DE
OUDST BEKENDE SCHOOLMEESTER
van Oldelamer is een kerel die voor zijn mening durft uit te komen. Jan Alberts
verdedigt op dat moment de grietman van het dorp. Dat is, zeg maar de burgemeester,
hij
wordt be-schuldigd van ontucht met zijn dochters. Een delicaat onderwerp dat anno
nu nog mensen ongenuanceerd op de kast jaagt. 'De griet-man heeft mij aan mijn
betrekking gehol-pen, die ik met zoveel liefde vervul'.
'Dat gebeurde zonder dat ik aan mevrouw of juffers geld of juwelen heb moeten
geven'. 'Een man, die zo'n een baan weggeeft, kan niet slecht zijn, daar durf
ik, Jan Alberts, schoolmeester en voorzinger te Oldelamer, de hand voor in het
vuur te steken'. 'Enfin Hank denkt dat het één het ander niet uit-sluit, maar de meester is
niet bang, recht door zee en niet op z'n mondje gevallen.
 IN
1 798 WAREN DE SCHOLEN
in handen van de kerk. Dat was heel gewoon in die tijd. Het dorp moest
alleen het salaris van de school-meester betalen. Zo ook in Oldelamer. De
openbare lagere school zoals we die nu ken-nen dateert uit 1922. Het is de tweede loca-tie. De eerste versie van de school stond pal naast de kerk. Het gebouw is
inmiddels drie keer uitgebreid. Twee keer met leslokalen en één keer met
kleedruimten achter de gymnastiekzaal.
Hiernaast een fraaie foto van de zeven, in mooie pastelkleuren geverfde,
deuren in de oorspronkelijke gang van de school. Het zijn de wc's. Johan Beijk
maakte deze foto vlak voor het moment dat de shovel het allemaal met de grond gelijk zou
maken. Volgens Albert Bijlsma, oud directeur van de school, was er 's-winters flinke moed voor nodig om er je broek van je billen te trekken.
Het was
er namelijk altijd steen- en steenkoud!. Klik
op
de foto voor een vergroting!
 DEZE
FOTO GEEFT EEN GOED BEELD
van de andere kant van de school in die jaren. Wat te denken van de sloot, die
inmiddels vrijwel dichtgegooid is. Alleen de loopbrug vanaf de parkeerplaats van
het buurthuis 't Griffi-oentje' bestaat nog. Maar een ander detail zal je alleen
opvallen als je er zelf werkelijk op school bent geweest; namelijk de ramen van
de twee leslokalen!
Ze zijn nog niet verlaagd aan de onderkant. De kozijnen zelf waren meer
dan twee meter hoog, maar je kon als kind nauwelijks naar buiten kijken
omdat de ramen ze zo hoog zaten. De ingang van de school was de deur rechts in
deze muur aan de zijde van de Hoofdweg. En het stookhok, nog wel te zien op
andere oude foto's van de school op deze website, is inmiddels verdwenen.
Klik
op de foto voor een vergroting!
 ER
ZIJN TALLOZE PRACHTIGE VERHALEN
over meesters en juffrouwen en hoe het er aan toe ging op school. Zo kregen de
lagere klas-sen in de laatste winters tijdens de tweede wereldoorlog alleen
‘smorgens les én de ho-gere klassen alleen gedurende de middag. De reden:
brandstofgebrek voor de kachels.
Zo is het nu heel verleidelijk om een groot aantal leuke details aan je
te melden.
Er zijn echter twee probleempjes; er is te weinig ruimte op deze
pagina om het allemaal een beetje redelijk kwijt te kunnen én daarnaast zou Hank
je verhaal, als je op de deze school hebt gezeten, graag per-soonlijk uit je
mond willen optekenen. Dus mail/bel even als je een leuke herinnering hebt.
Hiernaast de schoolplein in de eerste versie met Dicky Bijlsma plus de
prachtige krullenbol van Patricia Beijk en de blonde koppies van Adelien
en Henrique Bijlsma.
 DE
LIJST.
Wél heeft Hank een lijst gemaakt van alle bekende meesters en juffrouwen die
ooit op de openbare lagere school van Oldelamer les hebben gegeven. Over de
periode 1926-1985 is
het al aardig kompleet, maar aanvullingen zijn natuurlijk altijd van harte welkom! De
namen komt uit originele statistiek opgaven van de schoolleiding zelf aan het
rijk, maar ook uit het euvre van Fokke van Lute (c.q. Middendorp).
Op het gevaar af andere zeer eminente leer-krachten verschrikkelijk tekort te doen, vindt Hank het verhaal over meester
Johan-nes van der Wijk echt heel bijzonder. Van der Wijk is een 'taaie rooie
rakker' die hier van 1874 tot 1912, dus 36! jaar lang 'Hoofd der School' geweest
is. Hiernaast een foto van
deze fervente aanhanger van Domela
Nieuw-
enhuis.
Klik
op de foto
voor een vergroting!
 OOK
WAS HIJ PRESIDENT VAN HET COLLEGE
der notabelen. Vijf personen die hier destijds samen met de grietman de dienst
uitmaak-ten. Best bijzonder
in een strikt agrarische en dus godsdienstige gemeenschap. Maar Johannes was een uitstekende
onderwijzer die in veel opzichten zijn tijd vér vooruit was. En niet alleen op
onderwijsgebied.
Hij was een man met een grote sociale be-wogenheid en werd zelfs
door de SDAP, nu PvdA, gevraagd om zich beschikbaar te stellen voor de 2e Kamer.
Daar moest hij lang over nadenken. Vooral omdat zijn supe-rieur hem fijntjes
meldde dat hij, indien hij werd gekozen, nooit meer als als onderwij-zer kon
worden benoemd. Johannes zwicht-te en bleef in Oldelamer. Tien jaar na zijn
pensioen werd de nieuwe school in gebruik genomen, het gebouw zoals we dat er nu
nog
steeds,
na drie uitbreidingen, staat.
 HET FOTOALBUM.
In het fotoalbum hieronder over de school van Oldelamer zie je uitslui-tend foto's van Johan Beijk die de
verbou-wingen van de school goed in beeld brengen. Zonde om niet te laten zien
en vast goed voor een paar onverwachte herinneringen, die vervolgens een voorval
of anekdote bij je op zou kunnen roepen. En mocht dat inderdaad zo zijn, én wil je dat
met ons delen, mail Hank dan even.
Hoe werkt het fotoalbum? Simpel; klik op de foto voor
de vergroting en vervolgens links en rechts op de foto om door het album te scrollen!
|